Verschillende onderdelen

Een waterpijp bestaat uit verschillende onderdelen. De tabak, steentjes of wiet/hasj legt men bovenin in een kommetje. Het kommetje wordt bedekt met aluminiumfolie en een gloeiend kooltje, waardoor de tabak in het kommetje heet wordt. Onder het kommetje loopt een buis die is verbonden met water in het onderste deel van de waterpijp. 

Soepele slang

De gebruiker zuigt aan een soepele slang, waarvan het uiteinde boven het water in de waterpijp vastzit. De rook van het kooltje en de verhitte tabak wordt zo door de buis omlaag getrokken, via het water in de soepele slang. 

Een waterpijp is met verschillende soorten rookwaar te roken, zoals met tabak(sbladeren), kruiden- en vruchtenmengsels en stoomstenen met geur. 

Waterpijptabak zonder geur of smaak 

Dit is traditioneel waterpijptabak, dat ook wel tumbak, tunbak of ajami wordt genoemd. Het bevat nicotine en bestaat vooral uit gedroogde tabaksbladeren. 

Waterpijptabak met geur of smaak (molasse) 

Dit bestaat uit een mix van tabak met onder andere stroop, honing en suikerriet. Dit wordt vermengd tot een pasta. De mix noemt men molasse en bevat nicotine. Een molasse kan ook verschillende kruiden of gedroogde vruchten bevatten.

Kruiden- en vruchtenmengsels (herbal molasses)

Dit zijn molasses zonder toegevoegde tabaksbladeren. Uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) blijkt dat deze ‘herbal molasses’ soms toch nicotine bevatten.

Stoomsteentjes 

Stoomsteentjes zijn steentjes met geur. Bij verhitting verdampt die geur. De stoomsteentjes zijn verkrijgbaar met en zonder nicotine en in verschillende geuren. 

Wiet of hasj 

Deze rookwaar wordt ook gebruikt in een waterpijp.⁽¹⁾ 

Het roken van tabak via een waterpijp is minstens net zo slecht als het roken van een sigaret.⁽²⁾ Zo bevat de rook van een waterpijp veel zware metalen, zoals lood. En er zitten ook andere slechte stoffen voor je gezondheid in, zoals koolmonoxide en teer .⁽³⁾

Vergiftiging

Bij het roken van een waterpijp komt de giftige stof koolmonoxide vrij. Als je waterpijp een lange tijd achter elkaar rookt, kan dit leiden tot een vergiftiging met deze stof. Dan merk je bijvoorbeeld dat je duizelig wordt, hoofdpijn krijgt of zelfs flauwvalt.⁽²⁾⁽⁴⁾

Waterpijp roken duurt langer

Het roken van waterpijp duurt vaak veel langer dan het roken van een sigaret. Volgens onderzoek krijg je daarom ruim 40 keer zoveel rook binnen bij het roken van waterpijp dan bij het roken van een sigaret.⁽²⁾ 

Gevolgen lange termijn

Er is nog weinig betrouwbaar onderzoek naar de gevolgen van het roken van waterpijp op lange termijn. Op basis van onderzoek dat er wél is, neemt men aan dat waterpijp roken een risico is voor de ontwikkeling van longkanker, ziektes van de luchtwegen, tandvleesproblemen en een (te) laag geboortegewicht van het kind bij zwangere vrouwen. Het lijkt waarschijnlijk dat er nog meer risico’s voor de gezondheid spelen, maar hier is meer onderzoek naar nodig.⁽¹⁾⁽⁵⁾

Meer risico’s zijn te lezen in de factsheet over de waterpijp. 

Het gebruik van de waterpijp en de sigaret verschilt als het gaat om hoe veel, hoe lang en in welke omgeving er wordt gerookt. 

• De waterpijp gebruik je  meestal af en toe, terwijl sigaretten vaak dagelijks worden gerookt;
• Een sessie met de waterpijp duurt vaak 20 tot 80 minuten, het roken van een sigaret een paar minuten;
• Met de waterpijp zijn langere, diepere trekjes te nemen dan bij het roken van een sigaret;
• Bij het roken van waterpijp inhaleer je meer tabaksrook en nicotine dan bij het roken van 1 sigaret.⁽¹⁾

Uit onderzoek blijkt dat het roken van een waterpijp vooral sociaal is. Maar ook traditie en smaak spelen een rol. Net als het idee dat waterpijp roken minder slecht voor de gezondheid is dan het roken van sigaretten. 

Traditie

Het roken van waterpijp is in sommige culturen een eeuwenoude traditie. Het is een sociale gelegenheid waarbij men samen rond de pijp (of meerdere pijpen) zit. De mensen die aanwezig zijn nemen er zo nu en dan een trekje van en bespreken daarbij de dag met elkaar.

Sociale activiteit onder jongeren

De laatste jaren is het gebruik van de waterpijp onder jongeren in zowel westerse als niet-westerse landen gestegen. Onderzoek uit de Verenigde Staten laten zien dat jongeren het roken van de waterpijp vooral zien als een sociale activiteit en dat gebruik vooral met vrienden plaatsvindt.

Nee, via kruidenmengsels komen ook gevaarlijke stoffen vrij. Van stoomsteentjes is nog geen onderzoek bekend.

Kruidenmengsels

Naast waterpijptabak is de waterpijp ook te roken met een kruidenmengsel. Dit mengsel heet ‘Herbal Molasses’. Het bevat suiker en fruitsmaakjes en geen nicotine en teer. Amerikaans onderzoek heeft bewezen dat er bij het roken van Herbal Molasses ook gevaarlijke stoffen vrijkomen. Dit zijn de stoffen koolmonoxide en polycyclische aromatische koolwaterstoffen.

Stoomsteentjes

Een andere keuze voor waterpijptabak zijn stoomsteentjes, ook wel ‘Shiazo Steam Stones’ of poreuze stenen genoemd. Dit zijn kleine steentjes met een bepaalde sterke geur die verdampt tijdens het roken. Er is geen onderzoek bekend naar de dampsteentjes. Het Trimbos-instituut kan dus geen uitspraken doen over het mogelijke risico van het gebruik.

In Nederland wordt de waterpijp voornamelijk gebruikt door jongeren en jongvolwassenen. Bekijk hier de meest recente cijfers over het gebruik van de waterpijp onder scholieren.

Het gebruik van de waterpijp wordt vaak gezien als een gezellige activiteit, maar hierbij komen dezelfde schadelijke stoffen vrij als bij het roken van gewone sigaretten.

Reden om waterpijp te roken

Waterpijp wordt voornamelijk gerookt, omdat mensen het gezellig vinden. Meerdere mensen kunnen tegelijkertijd aan een waterpijp hijsen.

Er zijn door Nederland verspreid ook honderden shisha-lounges waar mensen waterpijp kan roken. Toch wordt de waterpijp vaker thuis gerookt.

Lees meer over de risico’s van waterpijp roken

Waterpijp met tabak

Voor een waterpijp met tabak gelden dezelfde regels als voor andere tabaksproducten. Zo is het gebruik verboden in openbare ruimten, ook in de horeca en shisha-lounges. Producten voor de waterpijp pas te koop vanaf 18 jaar. 

Waterpijp met kruidenmengsels

Ook bij het roken van waterpijp zonder tabak, maar met kruidenmengsels, kunnen er giftige stoffen vrij komen. Die zijn een risico voor je gezondheid. Daarom heeft de overheid ook maatregelen opgesteld voor waterpijp met kruidenmengsels. Zo is het verplicht een melding op verpakkingen te zetten dat het slecht is voor je gezondheid. Ook zijn de kruidenmengsels pas te koop vanaf 18 jaar. 

Meer over de wet en de waterpijp is te lezen in de factsheet over de waterpijp.