. . . Roken Risico's en gevolgen Ziektes en roken
single.php

Ziektes en roken

Ziektes en roken

Roken zorgt voor schade aan het hele lichaam. Daarom komen veel ziektes vaker voor bij mensen die roken dan bij mensen die niet roken. Longkanker, COPD en hart- en vaatziekten zijn de meest bekende. Maar ook oogziekten en keel- en mondkanker komen vaak voor. Op deze pagina staan een aantal andere ziekten waar mensen die roken meer kans op hebben.

Hart- en vaatziekten

Bepaalde stoffen in tabaksrook, zoals nicotine, beschadigen de binnenkant van de bloedvaten en maken deze ruw. Het lichaam reageert hierop hetzelfde als bij wondjes aan je huid: er worden korstjes gemaakt.

Door die korstjes raken de bloedvaten langzaam verstopt. Dat zorgt ervoor dat het bloed er niet meer goed door kan. De vaten zelf worden minder flexibel en scheuren makkelijker.

Ook kan een deel van de verdikking afbreken, en verderop een bloedvat verstoppen. Dit proces heet atherosclerose (slagaderverkalking).

Daarnaast geeft nicotine het lichaam een korte ‘kick’ waarbij de bloeddruk verhoogd wordt. Een hoge bloeddruk is extra riskant als de vaten zwak zijn. Hierdoor lopen rokers een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, zoals:

  • Hoge bloeddruk. Nicotine vernauwt de bloedvaten en zorgt voor een hogere bloeddruk. Roken als de bloeddruk al te hoog is, is dus extra schadelijk voor de bloedvaten. Medicijnen tegen hoge bloeddruk werken minder goed bij rokers.
  • Schade aan de bloedvaten. De veranderingen in de bloedvaten kunnen tot ‘etalagebenen’ leiden. Mensen met ‘etalagebenen’ krijgen al na een klein stukje lopen last in hun benen. Ze moeten dan even stilstaan tot de pijn weggaat. Deze mensen lopen alsof ze etalages bekijken.
  • Pijn op de borst (angina pectoris). Koolmonoxide in tabaksrook zorgt ervoor dat er minder zuurstof in het bloed komt. Het hart is een spier die zuurstof nodig heeft om te kunnen werken. Als de hartspier minder zuurstof krijgt, zorgt dat voor pijn op de borst.
  • Hartaanval. Bij een hartaanval krijgt het hart geen zuurstof meer. Dat komt doordat de bloedvaten die zuurstof naar het hart transporteren, zijn verstopt. Rokers hebben 2 keer meer kans op een hartaanval.
  • Beroerte. Rokers krijgen vaker een beroerte dan mensen die niet roken. Dat komt door hoge bloeddruk en veranderingen in de bloedvaten in de hersenen.Er zijn twee soorten beroertes: een hersenbloeding en een herseninfarct. Bij een hersenbloeding gaat een bloedvat in de hersenen stuk. Bij een herseninfarct zorgt een bloedprop voor een afsluiting van een bloedvat in de hersenen.

Longziekten

Roken is de belangrijkste veroorzaker van longziekten. Veelvoorkomende longziekten zijn longkanker en COPD. Ieder jaar gaan er door roken ruim 6.000 mensen dood aan COPD en 10.000 aan longkanker.

De gevolgen van roken op de longen

In de longen zitten trilhaartjes die de longen schoonhouden. Door de teer in sigaretten plakken trilhaartjes aan elkaar vast. De trilhaartjes kunnen dan hun werk niet meer goed doen.

Door het roken worden de longen bovendien viezer en raken de slijmvliezen in de longen geïrriteerd. Er kan een chronische ontsteking ontstaan.

Als de trilhaartjes niet meer in staat zijn om het slijm af te voeren, kan dat alleen nog door hoesten (rokershoest). De manier waarop het lichaam zelf zorgt dat het schoon en gezond blijft, wordt door het roken dus verstoord.

Veelvoorkomende longziektes door roken

Roken is de belangrijkste oorzaak van long- en luchtwegziektes. Longziektes die veel voorkomen zijn COPD en longkanker. Ook veroorzaken roken en meeroken problemen met de ademhaling, zoals benauwdheid, piepend ademhalen, hoesten en astma-aanvallen.

Lees meer over longziektes door roken.

Oogaandoeningen

Roken maakt de bloedvaten smaller – ook de kleine vaatjes in je ogen. Daardoor wordt de kans op een oogaandoening groter. Een aantal oogaandoeningen komt vaker voor bij mensen die roken, namelijk: maculadegeneratie, glaucoom en cataract. Door deze aandoeningen kan iemand steeds slechter zien en blind worden.

Lees meer over oogaandoeningen bij roken.

Diabetes

Roken verhoogt de kans op diabetes, ook wel suikerziekte genoemd. Bij diabetes maakt het lichaam te weinig of helemaal geen insuline meer aan. Insuline zorgt ervoor dat de bloedsuikerspiegel in evenwicht is. Roken zorgt ervoor dat de bloedsuikerspiegel in het bloed op en neer gaat.

Alzheimer

Roken verhoogt de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer, een vorm van dementie. Dit komt door de gevolgen van roken op de bloedvaten. Rook irriteert de vaten, waarbij er wondjes ontstaan waar korstjes op komen. Uiteindelijk verstoppen de vaten zo sneller en wordt de doorbloeding moeilijker. Dit geldt ook voor de bloedvaten in de hersenen. Volgens Alzheimer Nederland heeft iemand die rookt 45% meer kans op Alzheimer dan iemand die niet rookt.

Reuma

Iemand met reuma heeft gewrichten die altijd ontstoken zijn. Dit zorgt voor pijn in bijvoorbeeld handen, polsen en voeten. Roken vergroot de kans op deze vorm van reuma (2). Als je veel en lang rookt of gerookt hebt, heb je meer kans op reuma. Stoppen met roken zorgt ervoor dat de kans op reuma weer minder wordt. Als je lang gerookt hebt en stopt, duurt het ook langer voordat de kans op reuma weer lager is. Zoals van iemand die niet rookt.

Een rekenvoorbeeld:

  • Jan rookt 2 pakjes per dag. Dat doet hij al 15 jaar. Dan rekent Jan: 2 keer 15 = 30 packyears.
  • Mila rookt een half pakje per dag. Dat doet ze al 10 jaar. Mila rekent: 0,5 keer 10 = 5 packyears.

Bij 1-10 pakjesjaren is er een verhoogde kans van 26% (3). Dat geldt dus voor Mila.
Bij 11 tot 20 pakjesjaren heb je een verhoogde kans van 70%.
Bij 21 tot 30 pakjesjaren is de verhoogde kans 94%. Dat geldt voor Jan.

Kanker

Jaarlijks krijgen 19.000 Nederlanders kanker als gevolg van roken. Dat is bijna 1 op de 5 gevallen van alle kanker in Nederland.

Roken veroorzaakt verschillende typen kanker. De kankerverwekkende stoffen uit rook worden opgenomen in je bloed en over het lichaam verspreid. Daarom kan roken overal in je lichaam kanker veroorzaken.

Het meest bekend is longkanker. Longkanker verloopt vaak heel ernstig en veroorzaakt van alle typen kanker de meeste doden in Nederland. Longkanker komt in 89% van de gevallen door roken.

Bekijk video’s van negen patiënten die vertellen over hun ziekte op kanker.nl.

Stoppen met roken is het belangrijkste advies om het risico op kanker te verkleinen.

Lees meer over roken en kanker.

Onvruchtbaarheid

Vrouwen die roken hebben minder kans om zwanger te raken en meer kans op volledige onvruchtbaarheid. De kans op onvruchtbaarheid bij rokende vrouwen is 60% groter dan bij niet-rokende vrouwen. Dit komt doordat roken schadelijk is voor de hormonen die zorgen voor vruchtbaarheid (4). Er rijpen minder eicellen en de eicellen worden minder vaak bevrucht.

Als iemand wel zwanger wordt, brengt roken grote risico’s met zich mee voor de moeder en het kindje. Het kind overlijdt vaker als de moeder tijdens de zwangerschap rookt. Ook worden deze kinderen vaak te vroeg geboren en zijn ze te licht bij de geboorte. Het kind heeft meer kans op aangeboren afwijkingen, leerproblemen, astma en overgewicht.

Bij mannen vergroot roken de kans op impotentie. Ook is het zaad bij rokende mannen minder gezond en langzamer.

Ziekte van Crohn

Iemand met de ziekte van Crohn heeft darmen die altijd ontstoken zijn. Deze mensen hebben vaak (erge) buikpijn. De ziekte van Crohn komt vaker voor bij mensen die roken. Zij hebben 76 procent meer kans op het ontwikkelen van deze ziekte dan mensen die nooit hebben gerookt (5).

Problemen bij een operatie

Bij mensen die roken is de doorbloeding van de aderen minder. Ook hebben ze minder zuurstof in het bloed. Wonden genezen daardoor minder snel bij mensen die roken. Bij ernstige of diepe wonden, zoals bij een operatie, kan dit gevaarlijk zijn en is de kans op problemen bij een operatie groter.

Om dezelfde redenen hebben mensen die roken ook bij het plaatsen van tandimplantaten een grotere kans op problemen. Sommige tandartsen weigeren daarom implantaten te plaatsen als een patiënt niet stopt met roken.

Je gebit

Als je rookt, kunnen je tanden, kiezen en vullingen verkleuren. Daarnaast kan roken ontstoken tandvlees veroorzaken en maskeren (de ontsteking is minder goed te herkennen). 

Parodontitis is een bacteriële infectieziekte die ontstaat als de ontsteking vergevorderd is. Parodontitis komt vaker voor bij rokers én verloopt ernstiger dan bij niet-rokers. De tandarts of mondhygiënist kan parodontitis behandelen, maar de behandeling heeft een beter resultaat als je stopt met roken. Als je een tandvleesontsteking hebt, kan stoppen met roken op korte termijn juist leiden tot bloedend tandvlees. Dit komt omdat door het stoppen de doorbloeding in je lichaam – en dus in je mond – verbetert. Uiteindelijk is de ontsteking door stoppen met roken wel beter te behandelen.

Meer informatie

Bronnen

Bezoekt u deze pagina voor uw werk?

Bekijk dan ook onze informatie op trimbos.nl.

Meer weten over stoppen met roken?

  • Lees tips en adviezen
  • Ontdek hoe je zelf kunt stoppen met roken
  • Bekijk welke hulp er mogelijk is
Stel een vraag
Scroll naar boven