Welke ziektes komen vaker voor bij mensen die roken?

Roken zorgt voor schade aan het hele lichaam. Daarom komen veel ziektes vaker voor bij mensen die roken dan bij mensen die niet roken. Longkanker, COPD en hart- en vaatziekten zijn de meest bekende. Maar ook bijvoorbeeld oogziekten en keel- en mondkanker komen vaak voor.

Hart- en vaatziekten

Sommige stoffen in tabaksrook, zoals nicotine, beschadigen de binnenkant van de bloedvaten en maken deze ruw. Het lichaam reageert hierop hetzelfde als bij wondjes aan je huid. Het maakt een soort korstjes aan. Door die korstjes raken de bloedvaten langzaam verstopt. Dat zorgt ervoor dat het bloed er niet meer goed door kan. De vaten zelf worden minder flexibel en scheuren makkelijker. Ook kan een deel van de verdikking afbreken en verderop een bloedvat verstoppen. Dit proces heet atherosclerose (slagaderverkalking).

Daarnaast geeft nicotine het lichaam een korte ‘kick’ waarbij de bloeddruk verhoogd wordt. Een hoge bloeddruk is extra gevaarlijk als de vaten zwak zijn. Hierdoor lopen rokers een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, zoals:

• Hoge bloeddruk. Nicotine vernauwt de bloedvaten en zorgt voor een hogere bloeddruk. Roken als de bloeddruk al te hoog is, is dus extra schadelijk voor de bloedvaten. Medicijnen tegen hoge bloeddruk werken minder goed bij rokers.
• Schade aan de bloedvaten. De veranderingen in de bloedvaten kunnen leiden tot ‘etalagebenen’. Mensen met ‘etalagebenen’ krijgen al na een klein stukje lopen last in hun benen doordat de doorbloeding niet goed is. Ze moeten dan even stilstaan tot de pijn weggaat. Deze mensen lopen alsof ze etalages bekijken.
• Pijn op de borst (angina pectoris). Koolmonoxide in tabaksrook zorgt ervoor dat er minder zuurstof in het bloed komt. Het hart is een spier die zuurstof nodig heeft om te kunnen werken. Als de hartspier minder zuurstof krijgt, zorgt dat voor pijn op de borst.
• Hartaanval. Bij een hartaanval krijgt het hart geen zuurstof meer. Dat komt doordat de bloedvaten die zuurstof naar het hart brengen, zijn verstopt.
• Beroerte. Mensen die roken krijgen vaker een beroerte dan mensen die niet roken. Dat komt door hoge bloeddruk en veranderingen in de bloedvaten in de hersenen. Er zijn twee soorten beroertes: een hersenbloeding en een herseninfarct. Bij een hersenbloeding gaat een bloedvat in de hersenen stuk. Bij een herseninfarct zorgt een bloedprop voor een afsluiting van een bloedvat in de hersenen.

Longziekten

Roken zorgt voor verschillende longziekten. Longziekten die veel voorkomen zijn longkanker en COPD. Ieder jaar gaan er veel mensen dood aan deze ziekten. Ook veroorzaken roken en meeroken problemen met de ademhaling, zoals benauwdheid, piepend ademhalen, hoesten en astma-aanvallen.

De gevolgen van roken op de longen

In de longen zitten trilhaartjes die de longen schoonhouden. Door de teer in sigaretten plakken trilhaartjes aan elkaar vast. De trilhaartjes kunnen dan hun werk niet meer goed doen. Als de trilhaartjes het slijm niet meer af kunnen voeren, kan dat alleen nog door hoesten (rokershoest).

Door het roken worden de longen ook viezer en raken de slijmvliezen in de longen geïrriteerd. Er kan een chronische ontsteking ontstaan.

Lees meer over longziektes door roken.

Kanker

Elk jaar krijgen 19.000 Nederlanders kanker door roken. Dat is bijna 1 op de 5 gevallen van alle kanker in Nederland. Roken veroorzaakt verschillende typen kanker. De kankerverwekkende stoffen uit rook komen in het bloed en verspreiden in je hele lichaam. Daarom kan roken overal in je lichaam kanker veroorzaken. Het meest bekend is longkanker. Longkanker verloopt vaak heel ernstig. Het veroorzaakt van alle typen kanker de meeste doden in Nederland. Longkanker komt in 89% van de gevallen door roken.

Bekijk video’s van negen patiënten die vertellen over hun ziekte op kanker.nl.

Lees meer over roken en kanker.

Oogaandoeningen

Roken maakt de bloedvaten smaller, ook de kleine vaatjes in je ogen. Daardoor wordt de kans op een oogaandoening groter. Een aantal oogziekten komt vaker voor bij mensen die roken, namelijk: maculadegeneratie, glaucoom en cataract. Door deze aandoeningen kan iemand steeds slechter zien en blind worden.

Lees meer over oogaandoeningen bij roken.

Diabetes

Roken verhoogt de kans op diabetes, ook wel suikerziekte genoemd. Door roken wordt het lichaam minder gevoelig voor insuline. Als insuline niet meer goed kan werken, wordt de bloedsuiker te hoog.

Alzheimer

Roken verhoogt de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie. Er is nog niet helemaal bekend hoe roken precies bijdraagt aan het ontstaan van dementie. Volgens Alzheimer Nederland heeft iemand die rookt 45% meer kans op Alzheimer dan iemand die niet rookt.

Reuma

Iemand met reumatoïde artritis heeft gewrichten die ontstoken zijn. Dit zorgt voor pijn in bijvoorbeeld handen, polsen en voeten. Roken vergroot de kans op deze vorm van reuma. Als je veel en lang rookt of gerookt hebt, heb je meer kans op reuma. Stoppen met roken zorgt ervoor dat de kans op reuma weer minder wordt.

Onvruchtbaarheid

Vrouwen die roken hebben minder kans om zwanger te raken en meer kans op onvruchtbaarheid. De kans op onvruchtbaarheid bij rokende vrouwen is 60% groter dan bij niet-rokende vrouwen. Dit komt doordat roken schadelijk is voor de hormonen die zorgen voor vruchtbaarheid. Er rijpen minder eicellen en de eicellen worden minder vaak bevrucht.

Als iemand wel zwanger wordt, brengt roken grote risico’s met zich mee voor de moeder en het kindje. Het kind overlijdt vaker als de moeder tijdens de zwangerschap rookt. Ook worden deze kinderen vaak te vroeg geboren en zijn ze vaak te licht bij de geboorte. Het kind heeft meer kans op aangeboren afwijkingen, leerproblemen, astma en overgewicht.

Bij mannen vergroot roken de kans op impotentie. Ook is het zaad bij rokende mannen minder gezond en langzamer.

Ziekte van Crohn

Iemand met de ziekte van Crohn heeft darmen die ontstoken zijn. Hierdoor ontstaat vaak (erge) buikpijn en diarree. De ziekte van Crohn komt vaker voor bij mensen die roken.

Problemen bij een operatie

Bij mensen die roken is de doorbloeding van de aderen minder. Ook hebben ze minder zuurstof in het bloed. Wonden genezen daardoor minder snel bij mensen die roken. Bij ernstige of diepe wonden, zoals bij een operatie, kan dit gevaarlijk zijn. De kans op problemen bij een operatie groter.

Om dezelfde redenen hebben mensen die roken ook bij het plaatsen van tandimplantaten een grotere kans op problemen. Sommige tandartsen weigeren daarom implantaten te plaatsen als een patiënt niet stopt met roken.

Mondklachten

Als iemand rookt, kunnen tanden, kiezen en vullingen verkleuren. Daarnaast kan roken ontstoken tandvlees veroorzaken. Ook is bij roken een ontsteking van het tandvlees minder goed te herkennen. 

Parodontitis is een bacteriële infectieziekte die ontstaat als de ontsteking erg uitgebreid is. Parodontitis komt vaker voor bij mensen die roken én verloopt ernstiger dan bij niet-rokers. De tandarts of mondhygiënist kan parodontitis behandelen, maar de behandeling heeft een beter resultaat als iemand stopt met roken. Bij een tandvleesontsteking, kan stoppen met roken in het begin juist leiden tot bloedend tandvlees. Dit komt omdat door stoppen met roken de doorbloeding in je lichaam – en dus in je mond – verbetert. Uiteindelijk kan de ontsteking door te stoppen met roken wel beter herstellen.

Meer informatie

• Meer informatie over diabetes op diabetesfonds.nl
• Meer informatie over Alzheimer op alzheimer-nederland.nl
• Meer informatie over reuma op reumanederland.nl
• Meer informatie over de ziekte van Crohn op mlds.nl

Bezoek je deze pagina voor je werk?

Bekijk dan ook onze informatie op trimbos.nl.